Rất Xịn Sò, Hoạt Chất Mới Toanh Siêu Hiệu Quả Của BASF Sao Lại Chưa Thấy Ở Việt Nam? 1 Phút Tham Khảo Về SP Này Nhé

1. Tổng quan hoạt chất

Efficon®, chứa hoạt chất Dimpropyridaz (còn gọi là Axalion® Active), thuộc nhóm Pyridazine Pyrazolecarboxamide – nhóm IRAC 36 – được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn BASF. Đây là dạng tiền hoạt chất (pro-insecticide), sau khi xâm nhập vào cơ thể côn trùng sẽ chuyển hóa thành dạng amide có hoạt tính, tác động lên hệ thần kinh cảm giác (cơ quan chordotonal), gây mất khả năng định hướng và ngừng ăn nhanh chóng.

Điểm đặc biệt là cơ chế tác động của hoạt chất này nằm trước kênh ion TRPV – giúp tránh hiện tượng kháng chéo với các nhóm thuốc cũ như nhóm 9 hoặc 29 – vốn là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả thuốc trừ sâu hiện nay.

2. Hiệu quả kiểm soát bọ trĩ

Efficon có phổ tác động rộng, đã được chứng minh hiệu quả trên rầy mềm (aphid), bọ phấn trắng (whitefly) và đặc biệt là bọ trĩ (thrips) qua nhiều khảo nghiệm thực địa tại Australia và Tasmania. Sau khi sử dụng, côn trùng ngừng ăn chỉ sau vài giờ tiếp xúc, đồng thời hoạt chất có khả năng thấm sâu (translaminar) và hệ thống (systemic), giúp bảo vệ cả các chồi non mới phát triển trong ít nhất hai tuần sau khi phun.

3. Dữ liệu nghiên cứu khoa học mới nhất

Nghiên cứu đăng trên Pest Management Science (2023) cho thấy Dimpropyridaz sau khi chuyển hóa nội sinh sẽ ức chế neuron cảm giác, làm gián đoạn tín hiệu canxi nội bào, khiến côn trùng mất khả năng cảm nhận rung động – đặc biệt hiệu quả với các loài côn trùng chích hút như bọ trĩ.

Theo một nghiên cứu tại PMC (2024), hiệu quả tồn lưu của hoạt chất này có thể kéo dài hơn hai tuần và cho đến nay chưa phát hiện kháng chéo với bất kỳ nhóm thuốc trừ sâu nào hiện có trên thị trường.

Điểm quan trọng là cơ chế "upstream-of-TRPV" – tác động ở giai đoạn trước khi kích hoạt kênh TRPV – là một hướng đi mới hứa hẹn giúp phát triển các hoạt chất trừ sâu thế hệ tiếp theo.

4. Thực tế triển khai toàn cầu

Efficon đã được đăng ký chính thức tại Australia từ năm 2021 và được sử dụng rộng rãi trên các loại cây trồng như bông, rau màu, dưa chuột… Tại đây, sản phẩm được khuyến cáo sử dụng trong các chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) nhằm hạn chế phát sinh kháng thuốc.

Tại Ấn Độ, Efficon chính thức ra mắt năm 2024 và cho kết quả ấn tượng: côn trùng ngừng ăn chỉ sau 2 giờ phun, thời gian bảo vệ lên tới 31 ngày đối với cây bông và 3 ngày đối với cây rau màu.

Tại Brazil, sản phẩm đã vượt qua kiểm tra an toàn độc học (toxicological pass) do cơ quan ANVISA cấp và dự kiến được cấp phép lưu hành chính thức trong năm 2025.

5. Lợi thế nổi bật khi kiểm soát bọ trĩ

Efficon mang lại nhiều lợi thế vượt trội khi phòng trừ bọ trĩ. Trước hết, hoạt chất Dimpropyridaz sở hữu cơ chế hoàn toàn mới, không trùng lặp với các hoạt chất hiện có trên thị trường nên giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc – vấn đề lớn trong nông nghiệp hiện đại. Thứ hai, hiệu quả bảo vệ của thuốc kéo dài hơn hai tuần sau phun, nhờ khả năng thấm sâu và lưu dẫn, giúp bảo vệ cả những phần lá non mới ra. Một ưu điểm nữa là tác động nhanh: chỉ sau 2 giờ, bọ trĩ ngừng ăn, qua đó giảm đáng kể khả năng truyền virus thực vật nguy hiểm. Cuối cùng, Efficon tương thích tốt với các chương trình IPM, an toàn với côn trùng có ích như ong mật và các loài thiên địch, giúp duy trì cân bằng sinh thái trong canh tác bền vững.

6. Cơ hội ứng dụng tại Việt Nam

Hiện nay, Dimpropyridaz chưa được đăng ký tại Việt Nam – đây là cơ hội lớn để tiến hành khảo nghiệm thực địa trên các cây trồng chủ lực như ớt, tiêu, dưa lưới, dưa hấu và cà chua. Với đặc điểm khí hậu nhiệt đới, Việt Nam hoàn toàn phù hợp để ứng dụng Efficon trong các chương trình IPM nhằm kiểm soát bọ trĩ bền vững, hiệu quả lâu dài. Ngoài ra, hoạt chất này cũng rất tiềm năng để kết hợp nghiên cứu song song với các biện pháp sinh học khác như nấm ký sinh (Beauveria bassiana) hoặc màng phủ UV trong canh tác nhà lưới.

7. Kết luận

Efficon (Dimpropyridaz) là một trong những hoạt chất trừ sâu tiên tiến nhất hiện nay, với cơ chế hoàn toàn mới, hiệu quả vượt trội trên bọ trĩ và nhiều đối tượng chích hút khác. Đồng thời, sản phẩm còn an toàn với môi trường và sinh vật có ích – điều mà các hoạt chất thế hệ cũ chưa làm được. Đây chính là giải pháp tiềm năng cho ngành nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn thích ứng với biến đổi khí hậu và xu hướng nông nghiệp bền vững.