Cũng 200SC, Đa Chất Diệt Sâu Có Tốt Hơn Đơn Chất? - Nhìn từ Resvo 200SC - diệt sâu vô đối

Chlorantraniliprole – hoạt chất nổi bật thuộc nhóm anthranilic diamide – đã khẳng định vị trí của mình trong việc kiểm soát sâu hại trên nhiều cây trồng nhờ cơ chế tác động lên thụ thể RyR, làm gián đoạn quá trình co cơ, khiến sâu bị liệt nhanh và chết. Trong thực tế sản xuất, Chlorantraniliprole có thể được dùng đơn chất với hàm lượng cao (200g/L) hoặc phối hợp cùng Lufenuron (100g/L) tạo ra tổ hợp có hiệu quả phổ rộng hơn. Câu hỏi đặt ra là: nên chọn dạng nào để vừa hiệu quả, an toàn, vừa tiết kiệm chi phí?

1. Khi nào nên dùng Chlorantraniliprole 200SC?

Với liều khuyến cáo chỉ 150ml/ha, Chlorantraniliprole 200SC chứa lượng hoạt chất 30g, cho hiệu lực mạnh, tác động nhanh và cực kỳ hiệu quả trên các đối tượng khó như sâu cuốn lá, sâu đục thân lúa, sâu khoang, sâu xanh da láng. Khảo nghiệm của Viện Bảo vệ thực vật (2022) cho thấy chỉ sau 4–6 giờ phun, sâu đã bị liệt hoàn toàn và ngừng gây hại, hiệu quả diệt trừ đạt trên 95% trong điều kiện ruộng lúa mật số sâu cao. Dạng 200g/L còn được đánh giá cao nhờ độ ổn định, ít ảnh hưởng đến thiên địch và có thời gian cách ly ngắn, phù hợp với sản xuất an toàn.

Tuy nhiên, Chlorantraniliprole đơn chất có hạn chế là không tác động mạnh lên các loại bọ trĩ, nhện đỏ, rầy phấn – những loài côn trùng không thuộc nhóm sâu ăn lá. Do đó, nếu chỉ dùng Chlorantraniliprole 200SC trên cây trồng đang bị đa đối tượng gây hại thì hiệu quả sẽ không toàn diện, có thể phải phối hợp thêm thuốc khác.

2. Ưu điểm khi phối hợp với Lufenuron

Khi kết hợp Chlorantraniliprole 100g/L với Lufenuron 100g/L, phổ tác dụng được mở rộng rõ rệt. Lufenuron là hoạt chất ức chế tổng hợp kitin, đặc biệt hiệu quả trên sâu non, bọ trĩ, nhện đỏ và cả rầy mềm. Nhờ cơ chế hoàn toàn khác Chlorantraniliprole, tổ hợp này vừa tiêu diệt sâu phổ rộng, vừa làm giảm khả năng sâu phát triển tính kháng.

Khảo nghiệm thực địa tại ĐBSCL trên rau màu (Viện BVTV, 2023) cho thấy hỗn hợp Chlorantraniliprole + Lufenuron cho hiệu quả diệt sâu khoang và bọ trĩ cao hơn 15–20% so với Chlorantraniliprole 200SC dùng đơn lẻ. Ngoài ra, do Lufenuron có tác động kéo dài trong cơ thể sâu non, tổ hợp này duy trì hiệu lực lâu, đặc biệt phù hợp ở những giai đoạn cây trồng dễ bùng phát dịch hại.

Tuy nhiên, vì chứa hai hoạt chất nên dạng phối hợp thường có giá thành cao hơn. Hơn nữa, Lufenuron khó phân hủy hơn Chlorantraniliprole, có thể tồn dư lâu hơn trong đất và trên cây nếu sử dụng không đúng liều lượng và cách ly. Với cây ăn trái hoặc rau ngắn ngày, điều này đòi hỏi người dùng phải tuân thủ chặt thời gian cách ly, tránh để dư lượng vượt ngưỡng cho phép.

3. Hiệu lực và thời gian tác động: nhanh hay bền?

Một điểm khác biệt quan trọng là tốc độ tác động. Chlorantraniliprole 200SC cho thấy hiệu quả gần như tức thì, chỉ vài giờ sau khi phun, sâu đã liệt và ngừng ăn. Ngược lại, tổ hợp Chlorantraniliprole + Lufenuron thường cần 12–24 giờ để phát huy đầy đủ tác dụng. Tuy có phần chậm hơn, nhưng tác động kéo dài do Lufenuron duy trì hiệu quả trừ sâu non suốt nhiều ngày sau phun.

4. Chi phí sử dụng và môi trường: nhiều hoạt chất có thật sự tốt hơn?

Xét về chi phí, Chlorantraniliprole 200SC dùng liều 150ml/ha tương đương 30g hoạt chất, trong khi tổ hợp Chlorantraniliprole + Lufenuron thường dùng liều từ 200–300ml/ha, tương đương 20–30g Chlorantraniliprole và 20–30g Lufenuron. Nghĩa là, lượng hoạt chất đưa ra môi trường có thể cao gấp rưỡi, kèm theo lượng dung môi nhiều hơn. Điều này đặt ra vấn đề về nguy cơ tồn dư và ảnh hưởng đến thiên địch nếu không kiểm soát kỹ.

Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận rằng ở những vùng có mật độ sâu khoang, nhện đỏ, bọ trĩ cao, việc dùng dạng phối hợp sẽ giúp tiết kiệm chi phí phun bổ sung và hạn chế sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau.

Kết luận: Lựa chọn tùy mục tiêu và hoàn cảnh

Nếu mục tiêu là tiêu diệt nhanh sâu cuốn lá, sâu đục thân, tiết kiệm chi phí và an toàn với môi trường, Chlorantraniliprole 200SC vẫn là lựa chọn hàng đầu. Nhưng nếu cây trồng bị đa loại sâu hại tấn công cùng lúc như nhện đỏ, bọ trĩ, sâu xanh, sâu khoang – nhất là ở giai đoạn cây ra đọt non hoặc hoa trái – thì tổ hợp Chlorantraniliprole + Lufenuron sẽ phát huy hiệu quả toàn diện, giúp quản lý dịch hại tổng hợp tốt hơn.

Điều quan trọng nhất là dùng đúng chỗ, đúng lúc, đúng đối tượng – đó mới là cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật một cách khôn ngoan và bền vững.